بهترین روش های درمان زخم های دیابتی

زخم‌ها، بریدگی ها و سوختگی های جزئی معمولا ناراحت کننده هستند ولی در مدتی کوتاهی بهبود می یابند اما همین از آنجایی که وقتی شخصی دیابت دارد، ممکن است زخم‌هایش دیرتر خوب شوند، این آسیب ها برای مبتلایان به دیابت می توانند منجر به مشکلات جدی سلامتی شوند و حتی این امر می تواند خطر عفونت و پیشرفت سایر عوارض را افزایش دهد. عفونت می تواند به بافت و استخوان نزدیک زخم یا مناطق دورتر بدن گسترش یابد.

زخم های دیابتی یکی از شایع ترین عوارض مزمن دیابت است. حدود ۱۵ درصد مبتلایان به دیابت گرفتار زخم پای دیابتی می‌شوند. این زخم‌ها در نتیجه تجزیه بافت پوست و نمایان شدن لایه‌های زیرین آن ایجاد می‌شوند که اغلب در زیر شست و سینه پا شایع هستند اما مراقبت مناسب از پا می‌تواند از بروز این مسئله جلوگیری کند.

زخم پا با راه‌هایی ازجمله ورزش، رژیم غذایی و انسولین-درمانی نمی‌توان به طور کامل آن را کنترل کرد.

زخم پای دیابتی درمان نشود حتی می‌تواند باعث قطع عضو شود. درمان زخم پای دیابتی و تسریع بهبود دیگر زخم ها با روش های مختلفی امکان پذیر است که در ادامه بهترین روش های درمان زخم دیابتی را به شما معرفی خواهیم کرد.

علائم زخم پای دیابتی

یکی از اولین علائم زخم پای دیابتی، ترشحات است که حتی می‌تواند جوراب‌های شما را لکه‌دار کند یا در کفشتان نشت کند. از دیگر علائم شایع میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• تورم غیرطبیعی
• ترشحات بودار
• سوزش
• قرمزی
• درد و بی‌حسی
• بوی بد یکی از پاها یا هردوی آن‌ها
• بافت سیاه در اطراف زخم

علائم زخم های دیابتی همیشه واضح نیست. گاهی اوقات، ممکن است تا وقتی‌که زخمتان عفونی نشده است علائمی را مشاهده نکنید؛ بنابراین، در صورت مشاهده هرگونه تغییر در رنگ پوست پا و احساس درد با پزشک خود صحبت کنید.

پیشنهاد مطالعه: مادلینگ صورت بدون جراحی 

درجه بندی زخم های دیابتی

با مشاهده تغییرات و ایجاد زخم در پا وقتی به پزشک مراجعه می کنید، وی براساس درجه بندی واگنر که زخم های دیابتی را به 6 دسته زیر تقسیم می‌کند برای شما بهترین درمان را تجویز خواهد کرد:

درجه صفر: بدون زخم باز که احتمال ایجاد زخم پای دیابتی بسیار بالا است.

درجه یک: زخم سطحی که تا درم پیشرفت کرده است و هنوز به لایه‌های عمیق‌تر نفوذ نکرده است.

درجه دو: زخم عمیق‌تر که تا لایه های زیرین اپیدرم پیشرفت کرده است و حتی ممکن است به تاندون، استخوان یا کپسول مفصلی رسیده باشد.

درجه سه: زخم در بافت‌های عمیق‌تر نفوذ کرده و همراه با آبسه، عفونت استخوان یا التهاب تاندون‌ها است.

درجه چهار: قانقاریا در بخشی از پا (انگشتان یا پاشنه پا).

درجه پنج: قانقاریای کل پا.

پیشنهاد مطالعه: رفع نواقص بینی با لیفت با نخ

علل زخم های دیابتی

دیابت باعث ایجاد اختلال در تولید انسولین یا حساسیت بدن به انسولین می شود. انسولین هورمونی است که به سلول ها اجازه می دهد گلوکز را از جریان خون دریافت کرده و برای انرژی مصرف کنند.

معمولا به دلایل زیر افراد مبتلا به دیابت دچار زخم پای دیابتی می‌شوند:

• قند خون بالا

دیابت با ایجاد اختلال در تولید یا جذب انسولین، مدیریت سطح قند خون را برای بدن دشوارتر می کند. اگر قند خون به طور دائم بالا باشد عملکرد گلبول های سفید را مختل میشوند که در نتیجه توانایی بدن در مقابله با باکتری ها و بستن زخم ها کاهش می یابد.

مطالعه ای که در سال 2013 انجام شد، ارتباط واضحی بین قند خون و بهبود زخم پیدا کرد. این تحقیقات نشان داد افرادی که تحت عمل جراحی برای زخم های مزمن دیابت قرار گرفته اند، در صورت کنترل خوب قند خون در زمان عمل، احتمالاً به طور کامل بهبود می یابند.

• گردش خون ضعیف

افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده ممکن است دچار ضعف در گردش خون شوند. با کاهش سرعت گردش خون، خون آهسته تر حرکت می کند و این باعث می شود انتقال مواد مغذی به زخم ها برای بدن مشکل تر شود. در نتیجه زخم ها به آرامی بهبود می یابد یا ممکن است به هیچ وجه بهبود نیابد.

• آسیب به اعصاب

قند خون کنترل نشده می تواند تواند باعث نوروپاتی (آسیب عصبی) شود و حس را در منطقه از بین ببرد، همچنین بر روی بهبود زخم نیز تأثیر می‌گذارد.

عوامل خطر زخم پای دیابتی

همه افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر زخم پای دیابتی قرار دارند. بااین‌حال، برخی از عوامل می‌توانند خطر زخم پا را افزایش دهند که این عوامل عبارت‌اند از:

• کفش‌های نامناسب
• بهداشت نامناسب (عدم شستشوی منظم پا یا کامل خشک نکردن آن بعد از شستن)
• اصلاح نادرست ناخن‌های پا
• مصرف الکل و دخانیات
• بیماری چشم ناشی از دیابت
• بیماری قلبی
• بیماری کلیوی
• چاقی

پیشنهاد مطالعه : هزینه لیفت با نخ

درمان زخم پای دیابتی

اگر متوجه شدید که در اطراف زخم، بافت سیاه ایجاد شده است لازم است بلافاصله به پزشک مراجعه کنید زیرا در صورت عدم درمان، این زخم می‌تواند منجر به آبسه شود و به نواحی دیگر پاهای شما گسترش پیدا کند.

• به پای خود فشار وارد نکنید

برای اینکه دچار درد ناشی از زخم نشوید مهم است که بر پاهای خود فشار نیاورید. این کار می‌تواند به بهبود انواع زخم‌های پای دیابتی کمک کند، زیرا فشار ناشی از راه رفتن می‌تواند عفونت را بدتر کند و زخم را گسترش بدهد.

میزان این کاهش فشار باید به صورت متعادلی باشد تا خونرسانی به نقاط انتهایی اندام‌ها نیز به خوبی انجام شود. بنابراین استراحت بیش از حد در رختخواب به هیچ وجه به بیمار توصیه نمی‌شود. برای کاهش فشار روی زخم پا می‌توان از گچ‌ها یا قالب‌های تماسی استفاده کرد تا بیمار بتواند سرپا و فعال باقی بماند.

• کفش مخصوص

استفاده از کفشی که برای افراد مبتلا به دیابت طراحی شده است به هنگام پیاده روی برای مبتلایان به دیابت میتواند ایده خوبی باشد. به خصوص اگر در پای آن‌ها زخم ایجاد شده باشد. زیرا پابرهنه بودن خطر عفونت را افزایش می دهد.

• پانسمان و باندپیچی

بهترین نوع پانسمان برای زخم، پانسمانی است که میزان کافی رطوبت پا را حفظ می‌کند تا محیط مناسبی برای بهبودی زخم فراهم شود. بسته به مرحله و شدت زخم، پانسمان را باید حداقل یک یا دو بار در روز عوض کرد. هنگام پانسمان میتوانید از پماد و ژل های آنتی بیوتیک و مخصوص درمان زخم نیز استفاده کنید.

همچنین پانسمان زخم پا باعث می شود تا ترشحات و اگزودای زخم طی زمان کوتاهی جذب شوند.

• پیشگیری از عفونت

عفونت از عوارض جدی زخم های دیابتی پا است و نیاز به درمان فوری دارد اما همه عفونت‌ها به یک روش درمان نمی‌شوند. برای تشخیص بهترین راه درمان، بهتر است بافت اطراف زخم های دیابتی در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گیرد. بر طبق مطالعات، بیش از نیمی از زخم‌های پای دیابتی، عفونی می‌شوند و تقریبا 20 درصد از عفونت‌های متوسط تا شدید پا در افراد مبتلا به دیابت منجر به قطع عضو می‌شوند.

البته با روش های زیر میتونید از ایجاد و افزایش عفونت جلوگیری کنید:

• شستشوی پا
• ضدعفونی کردن پوست اطراف زخم
• خشک نگه داشتن زخم با تعویض مکرر پانسمان
• درمان‌های آنزیمی
• پانسمان آلژینات کلسیم برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها
• دارودرمانی

برخی از عفونتها و زخم پاها به راحتی درمانی نمی شوند و نیاز به دارو درمانی دارند. درصورتی‌که بعد از انجام روش‌های پیشگیری یا ضدفشار، زخم بهبود نیابد و عفونت زخم پای شما پیشرفت کند پزشک ممکن است داروهای آنتی‌بیوتیک، ضدپلاکت یا ضدانعقاد را برای درمان زخم پا تجویز کند.

• اوزون تراپی

اوزون تراپی زخم از جمله روش هایی است که می توان با استفاده از آن به درمان زخم پای دیابتی کمک کرد. اوزون نوعی گاز است که بی رنگ می باشد و زمانی که به بدن تزریق می شود سوخت و ساز بدن را افزایش می دهد و منجر به تقویت سیستم ایمنی بدن افراد می گردد. در نتیجه سیستم ایمنی بدن افراد بهبود پیدا می کند و سرعت بهبودی زخم های افزایش خواهد پیدا میکند.

• جراحی یا دبریدمان

پزشک ممکن است برای برای تسریع روند بهبودی، بافت‌های عفونی و مرده و اجسامی خارجی که باعث زخم شده‌اند را بردارد که به این کار دبریدمان (debridement) گفته می‌شود.

همچنین اگر زخم پای دیابتی بسایر پیشرفت کند، پزشک جراحی را توصیه خواهد کرد. طی این روش با تراشیدن استخوان یا از بین بردن ناهنجاری‌های پا مانند انحراف شست یا خمیدگی انگشتان پا، فشار اطراف زخم کاهش می یابد. جراحی می‌تواند از بدتر شدن زخم یا نیاز به قطع عضو جلوگیری کند.

زخم‌های دیابتی در ناحیه پا می‌توانند پس از درمان دوباره برگردند. در این صورت ممکن است زخم بدتر باشد و جوشگاه به عفونت دچار شود از همین رو توصیه میشود از ایجاد آن جلوگیری کنید.

پیشنهاد مطالعه: فرمدهی صورت و رفع غبغب

پیشگیری از زخم های دیابتی

از آنجایی که ایجاد زخم پای دیابتی ممکن است عوارض جدی در پی داشته باشد از همین رو پیشگیری از زخم‌های دیابتی بسیار مهم است. برای این کار، ابتدا لازم است قند خون خود را به‌طور دقیقی کنترل کنید زیرا در صورت ثبات قند خون، احتمال اینکه دچار عوارض دیابت شوید کاهش می‌یابد.

همچنین جهت پیشگیری از زخم پای دیابتی بهتر است به توصیه های زیر توجه کنید:

• هرروز پاهای خود را بشویید.
• ناخن‌های پای خود را کوتاه نگه دارید اما آن‌ها را خیلی کوتاه نکنید.
• پاها را خشک کنید و با استفاده از لوسیون، آن را نرم و مرطوب نگه دارید.
• پا هارا روزانه بازرسی و نگاه کنید.
• جوراب‌های خود را به‌طور مرتب عوض کنید.
• درصورتی‌که دچار میخچه یا پینه شدید برای برداشتن آن به پزشک متخصص مراجعه کنید.
• کفش مناسب بپوشید.
• پابرهنه راه نروید و حتما جوراب نخی بپوشید.

سخن اخر

درنهایت، اگر زود متوجه علائم زخم های دیابتی شوید، این مسئله قابل‌درمان است؛ بنابراین، در صورت ایجاد زخم فورا به پزشک مراجعه کنید تا احتمال عفونی شدن آن کاهش یابد. همچنین ضروری است که افراد مبتلا به دیابت بر روی زخم‌های خود به دقت نظارت داشته باشند زیرا با اینکه ممکن است زخم ها به آرامی بهبود یابد، اما طبیعی نیست که آنها برای چند هفته باز بمانند، گسترش پیدا کنند، از آنها خون یا مایع بچکد یا به شدت درد کنند.

ترکیبی از درمان ها می‌تواند کمک کننده باشد. اگر زخم به درمان پاسخ ندهد، ممکن است به قطع عضو نیاز باشد. بنابراین افراد باید قبل از ایجاد زخم اقدامات پیشگیرانه ای انجام دهند تا خطر عوارض ناشی از ترمیم زخم کاهش یابد.