هیالورونیک اسید چیست؟

هیالورونیک اسید یک هیدروکربن طبیعی و ترکیب شیمیایی آلی است که در ماتریکس خارجی سلول و بافت‌های بدن از جمله پوست، استخوان‌ها، چشم و غضروف وجود دارد. این ماده، زمینه‌‌ ساز بافت همبند پوست است و قوی‌ترین ماده جذب‌ کننده رطوبت و مغذی برای پوست بوده که در بهبود زخم نیز موثر می‌باشد.

با گذشت زمان، میزان هیالورونیک اسید پوست کاهش می‌یابد به همین دلیل با افزایش سن پوست تدریجاً خشک می‌شود و چروک‌های کوچکی روی پوست ظاهر می‌شوند که به تدریج عمیق‌تر می‌شوند. این تغییرات نهایتاً باعث شل شدن بافت پوست و عمیق‌تر شدن خطوط صورت می‌شوند.

هیالورونیک اسید به صورت طبیعی در ساختار بدن انسان وجود دارد و نقش آن حفظ رطوبت در سلول‌های بدن است. هر مولکول این اسید در حدود هزار مولکول آب را حفظ می‌کند که باعث خاصیت کشسانی و ظاهر جوان پوست می‌شود.

هیالورونیک اسید جزو آن دسته از ترکیبات پوستی است که برای تمامی انواع پوست قابل استفاده و مفید است و با توجه مزایای زیادی که دارد امروزه به شکل های مختلفی مانند انواع کرم و سرم، ژل های قابل تزریق زیر پوست و … تولید میشود.

پیشنهاد مطالعه : جوانسازی با نخ

بدن انسان تقریباً 15 گرم هیالورونیک اسید دارد که در تمام بخش‌های بدن موجود است و روزانه یک سوم آن تجزیه شده و سنتز (تجزیه مواد برای تولید ماده یا مواد جدید) می‌گردد.

هیالورونیک اسید (Hyaluronic Acid) به اختصار HA که با نام هیالورونان نیز شناخته می شود،‌ یک گلیکوزآمینوگلیکان فاقد سولفات است که به مقادیر زیاد در بافت های پیوندی،‌پوششی و عصبی بدن و نیز در مایع موجود در چشم ها یافت می شود. HA به طور طبیعی در ماتریکس برون سلولی حضور دارند و نقش های زیادی از جمله روان کنندگی را ایفا می کنند. برای مثال هیالورونیک اسید در مایع میان مفصلی به افزایش ویسکوزیته‌ و روان کنندگی این مایع کمک می کند. مایع میان مفصلی از ساییدگی استخوان ها در مفاصل جلوگیری می کند.

یکی از وظایف این اسید در بدن، جذب آب مورد نیاز پوست و مرطوب نگه داشتن آن است. بر اثر گذشت زمان و بالا رفتن سن، چربی‌ها و عضله به مرور کاهش می‌یابند و در نتیجه پوست افتاده و شل می‌شود و همچنین با از بین رفتن چربی‌های صورت گونه و لب و چانه و… حجم خودشان را از دست می‌دهند.

ژل هیالورونیک اسید از محبوبترین فیلرها (پرکننده های پوستی) جهت جبران حجم از دست رفته و جوانسازی پوست است.

مزایای هیالورونیک اسید

این اسید کارایی بسیار زیادی هم در حوزه درمانی و هم زیبایی دارد. می‌توان از کاربردهای آن به موارد زیر اشاره کرد:

• آبرسانی و حفظ رطوبت پوست

مهم‌ترین تأثیر استفاده از محصولات دارای هیالورونیک اسید، افزایش رطوبت و آبرسانی به پوست است. آبرسانی به پوست با نوشیدن مایعات فراوان نیز به دست می‌آید، اما این ماندن آب و رطوبت در لایه‌های سطحی و عمقی پوست است که اهمیت دارد.

مقدار بسیار زیادی از آب و رطوبت موجود در پوست تبخیر می‌شود و با استفاده از محصولاتی که قابلیت مهار این هدر رفت را دارند، می‌توان پوست را هیدراته و مرطوب نگه داشت.

• فرمدهی و حجمدهی صورت و بدن

هیالورونیک اسید به رشد و ترمیم کلاژن و الاستین کمک می‌کند. این ماده جایگزین مناسبی برای کاهش حجم برخی از نواحی صورت و بدن است که دچار چین و چروک، کاهش حجم و فرورفتگی شده‌اند. پس از تزریق، ژل هیالورونیک اسید جذب پوست می شود اما حتی پس از جذب، فرم و حجم بهتری نسبت به قبل از تزریق شاهد خواهیم بود. 

• کاهش اثرات و علائم پیری

پیش از این اشاره کردیم که هیالورونیک اسید یک ماده طبیعی است که در پوست انسان یافت می‌شود. افزایش سن و قرار گرفتن‌های مکرر در معرض اشعه UV می‌تواند باعث کاهش میزان این اسید در بافت پوست و در نتیجه موجب بروز پیری زودرس، شل شدن پوست و ایجاد چین و چروک در سطح پوست شود.

تحقیقات بسیار زیادی در این زمینه انجام شده که تمام آن‌ها نشان می‌دهد این ماده تأثیر ملموس و بسزایی بر کاهش چین و چروک‌ها و افزایش استحکام پوست دارد.

پیشنهاد مطالعه: لیفت بینی با نخ

• ترمیم زخم

چندین مطالعه علمی نشان داده‌اند که این ماده علاوه بر خاصیت آبرسانی مؤثر، از قابلیت ترمیم زخم نیز برخوردار است. هیالورونیک‌اسید، پوست را مرطوب نگه داشته و به روند بازسازی بافت دخیل در بهبود زخم‌ها کمک می‌کند.

همچنین، اسید هیالورونیک خواص ضدباکتریایی دارد، بنابراین اگر مستقیما برای زخم های باز استفاده شود می تواند ریسک عفونت را کاهش دهد.

به علاوه، اسید هیالورونیک برای مقابله با بیماری  التهاب لثه موثر است، سرعت التیام پس از جراحی دندان را تسریع می بخشد و زمانی که بصورت موضعی در دهان استفاده می شود زخم های دهانی را برطرف می کند.

نتایج یک مطالعه انجام‌شده در سال 2016 نشان می‌دهد که استفاده از این ماده روی زخم سبب تسکین التهاب شده و روند ترمیم بافت را نیز تنظیم می‌کند. 

• کاهش درماتیت (التهاب پوست)

استفاده از محصولات پوستی حاوی هیالورونیک اسید روند بهبود علائم و زخم‌های اگزمای خفیف تا متوسط را تسریع می‌کند. نتایج مطالعاتی که در سال ۲۰۱۱ میلادی در این زمینه انجام شد، نشان می‌داد که استفاده از هیالورونیک اسید به شکل فوم بسیار کارآمدتر و البته خوشایندتر از استفاده از کرم‌های امولسیونی دارای سرامید است. 

• تسکین درد مفاصل

درد مفاصل یکی از دردهایی است که می‌تواند انسان را حتی از انجام فعالیت‌های ساده روزانه نیز بازدارد. راه‌های زیادی برای خلاص شدن از این درد وجود دارد که یکی از مهم‌ترین و کارآمدترین آن‌ها، تزریق اسید هیالورونیک است. اسید هیالورونیک در مفاصل نیز یافت می شود، جایی که فضای بین استخوان ها را بخوبی روان‌کاری می کند. زمانی که مفاصل بخوبی روان‌کاری می شوند، احتمال سایش استخوان ها به همدیگر و در نتیجه ایجاد درد کاهش می یابد.

این درمان یک درمان ترکیبی و مکمل برای افرادی است که از آرتروز و التهاب مفاصل رنج می‌برند.

مطالعاتی در این زمینه انجام شده که نشان می‌دهد ترکیب شدن اسید هیالورونیک با داروهای اصلی درمان درد مفاصل مثل داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب، تأثیر درمانی این داروها را افزایش می‌دهد و روند درمان درد مفاصل را تا حد بسیار زیادی سرعت می‌بخشد.

پیشنهاد مطالعه : با کمترین هزینه لیفت با نخ را تجربه کنید.

• کاهش رفلاکس اسید معده

رفلاکس اسید معده یا GERD یک بیماری شایع و ناخوشایند است که سوزش شدید معده را به دنبال دارد و می‌تواند در روند زندگی عادی فرد اختلال ایجاد کند. زمانی که رفلاکس اسید رخ می دهد، محتوای معده به داخل مری و نهایتا حفره دهان برگشته و موجب درد،‌ سوزش و آسیب به دیواره مری می شود.

اسید هیالورونیک میتواند به تسکین و ترمیم آسیب دیواره مری و تسریع روند التیام کمک کند.

• تسکین خشکی چشم

تقریبا یک نفر از هر هفت بزرگسال از علائم خشکی چشم به دلیل کاهش تولید اشک یا تبخیر سریع اشک رنج می برند.

چشم انسان دارای مقدار بسیار زیادی از هیالورونیک اسید است. قطره‌های استریل چشمی حاوی اسید هیالورونیک می‌تواند در بهبود خشکی چشم مؤثر باشد و علائم آن را کاهش دهد. مطالعه‌ای نشان داده که مصرف موضعی و حتی خوراکی هیالورونیک اسید در بهبود علائم مبتلایان به بیماری خشکی چشم و حساسیت‌های این چنینی مؤثر است.

• جلوگیری از درد مثانه

تقریبا 6-3 درصد زنان از شرایطی موسوم به سیستیت بینابینی یا سندرم مثانه دردناک رنج می برند.این اختلال موجب درد شکمی و حساسیت به درد همراه با ادرار مکرر و شدید می شود.

شواهد و مطالعات گسترده‌ای نشان می‌دهد که وارد کردن هیالورونیک اسید به مثانه از طریق لوله‌های مخصوص می‌تواند به کاهش علائم سندرم بسیار دردناک مثانه کمک کند. 

کاربردهای فیلر هیالورونیک اسید

فیلر(پرکننده پوستی)، به مواد طبیعی یا ترکیبات مصنوعی گفته می شود که جهت جوانسازی، اصلاح و زیباسازی برخی نواحی صورت و بدن به زیر پوست تزریق می شوند. امروز یکی از محبوب ترین فیلرها در سراسر دنیا، ژل هیالورونیک اسید است که با توجه مزایای زیادی که دارد این روزها بسیار مورد توجه قرار گرفته است و معمولا جهت جوانسازی و زیبایی، از این نوع فیلر استفاده می شود.

از کاربردهای آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش و بهبود چین و چروک و خطوط‌ پوست
• افزایش‌ خاصیت کشسانی پوست
• رساندن مواد مغذی از جریان خون در بدن به سلول‌های پوست
• مقابله در برابر آسیب‌های فیزیکی یا شیمیایی
• برجسته کردن لب‌ها
• فرمدهی بینی
• حجم دادن به گونه‌ها
• فرم دهی فک و زوایه
• بهبود خط‌وط دور لب
• رفع خط خنده و اندوه
• فرم دهی و تیز کردن چانه
• جوانسازی و بهبود خطوط عمیق گردن
• رفع سیاهی، گودی و پف زیر چشم
• رفع خطوط پنجه کلاغی
• برطرف کردن خطوط اخم و پیشانی
• جبران حجم از دست رفته و جوانسازی پشت دست
• فرمدهی سینه و باسن

چگونه باید از هیالورونیک اسید استفاده کرد؟ 

• خوراکی:

هیالورونیک اسید خوراکی در بسیاری از مواد غذایی موجود می باشد. به‌طور مثال گوشت گاو، سبزیجات برگ‌دار و سویا حاوی هیالورونیک اسید می باشد. سبزیجاتی که زینک زیادی دارند مثل اسفناج، چغندر و همچنین حبوبات نیز گزینه‌های خوبی هستند.

زیرا کمبود اسید هیالورونیک اسید معمولاً در کسانی دیده می‌شود که زینک بدنشان کاهش یافته است بنابراین در صورتیکه مواد غذایی حاوی زینک استفاده کنید، به تولید هیالورونیک اسید در بدنتان کمک می کنید. سبزیجات حاوی نشاسته مثل سیب‌زمینی سفید و شیرین، نخود سبز و هویج، باعث تولید اسید هیالورونیک اسید می‌شوند.

• دارو:

امروزه شرکتهای ساخت مکمل های دارویی، هیالورونیک اسید را به صورت قرص ها یا کپسولهایی تولید و آن را به بازار عرضه می کنند. این مکمل ها نه تنها برای حفظ زیبایی پوست مورد استفاده قرار میگیرند.

بلکه در درمان دردهای مفاصل و خشکی چشم نیز استفاده می شود. برخی از آنها منبع حیوانی دارد و برخی از منابع گیاهی تهیه شده اند.

• تزریق های زیبایی:

همانطور که در بالا اشاره کردیم از هیالورونیک اسید برای برجسته سازی و فرمدهی برخی از قسمتهای صورت و بدن استفاده می کنند. ژل هیالورونیک اسید به عنوان فیلر در برجسته سازی لب، گونه، سینه و باسن استفاده می شود.

جذب این ماده پس از تزریق به آبرسانی پوست مناطق اطراف تزریق، افزایش کلاژنسازی و باز شدن چروکهای آن نیز کمک می کند.

امروزه مزوژل ها حاوی درصد بسیار بالای هیالورونیک اسید هستند و در جوانسازی و پیشگیری از علائم پیری پوست نتایج فوق العاده ای دارند. تفاوت اصلی مزوژل ها با فیلر، عدم حجمدهی نواحی تزریق است.

• محصولات آرایشی و بهداشتی موضعی:

برخی از برندهای معتبر از هیالورونیک اسید در ترکیبات محصولات خود مانند انواع کرم ها، ماسک ها، سرم ها و …  خود استفاده می کنند. هیالورونیک اسید جزو موادی است که وارد اپیدرم می شود و آب را جذب می کند و به شدت آبرسانی پوست را بالا می برد و در جوانی و شفافیت پوست نقش بسزایی ایفا می کند.

نشانه های کمبود هیالورونیک اسید

همانطور که پیر می شویم، مقدار تولید اسید هیالورونیک در سلولهای پوست کاهش می یابد و روند جایگزینی اجزای پوست کندتر می شود. از نشانه های کمبود هیالورونیک اسید میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• خشکی و دهیدراته شدن پوست
• چروک و خطوط ریز
• از دست رفتن خاصیت ارتجاعی پوست
• زبری و کدری پوست
• از دست رفتن شادابی و درخشندگی پوست

عوارض جانبی هیالورونیک اسید

کلمه اسید در نگاه اول ممکن است دلهره‌آور باشد، اما نگران نباشید. از آنجا که اسید هیالورونیک بخشی طبیعی از پوست است، بنابراین واکنش‌های آلرژیک به آن بسیار کم و نادر خواهد بود.

با این حال ممکن است برخی عوارض جانبی خاصی را پس از مصرف محصولات حاوی هیالورونیک اسید مشاهده کنند که ممکن است علت‌های متفاوتی داشته باشد.

مثلاً ممکن است علت بروز عوارض جانبی، حساسیت و واکنش به سایر ترکیبات موجود در محصولی است که فرد استفاده می‌کند. یا احتمال دارد دوز هیالورونیک اسید موجود در محصول بالاتر از میزانی باشد که انسان می‌تواند مصرف کند و این خود باعث بروز واکنش‌های شدید آلرژیک شود.

یکی از دلایل دیگری که باعث بروز حساسیت می‌شود، عدم استفاده از هیالورونیک اسید به به شکل منظم و همیشگی است. عوارضی که برای اسید هیالورونیک گزارش شده است شامل مواردی مانند کبودی، درد، سرخی و التهاب پوست، ورم و خارش است که پس از چندروز از بین خواهند رفت.