در حال حاضر چاقی یکی از معضلات بزرگ زندگی ماشینی و کم تحرک در سراسر دنیا محسوب می شود، از همین رو پزشکان و متخصصان در تلاش هستند تا به کمک روش های مختلف چاقی را درمان کنند؛ مانند انواع رژیم های غذایی، دارو درمانی، انواع جراحی ها و ورزش که هر کدام مزایا و عوارض خاص خود را دارند.
در کنار سایر روش ها این روزها درمان چاقی با طب سنتی مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است. طب سنتی، چاقی افراد را بر اساس مزاجشان بررسی میکند و معتقد است چاقی یا لاغری به نوع اخلاط بدن وابسته است.
در حالت کلی، چاقی زمانی اتفاق می افتد که میزان مواد خروجی از بدن، کمتر از میزان مواد ورودی باشد. اگر مواد غذایی مصرف شده، بیشتر از حد نیاز ما باشد به صورت چربی یا گونه های دیگر در بدن ذخیره میشود. به همین دلیل برای شروع درمان چاقی ابتدا لازم است به میزان نیاز خود غذا بخورید نه بیشتر!
مواد غذایی مصرف شده بسته به نوع و ترکیبات آن میتواند تبدیل به هر یک از اخلاط سودا، بلغم و صفرا بشود و این باعث چاقی میشود. چاقی منشا بسیاری از بیماریهاست لذا درمان و توجه به آن ضروری خواهد بود.
بر اساس دیدگاه طب سنتی ایران، معمولاً غذاهای گرم مزاج میتوانند لاغر کننده باشند ولی غذاهای سرد مزاج مانند ماست، دوغ، سوپ جو، و شیر برنج می توانند چاق کننده باشند.
در روش طب سنتی درمان چاقی معانی دیگری هم میدهد و آن عبارت است از: درمان کم کاری تیروئید، درمان کیست تخمدان، درمان کبد چرب، درمان اخلاط ریوی، درمان نازایی، درمان آلرژی پوستی، درمان فشار خون، درمان دیابت؛ زیرا در طب سنتی هدف از درمان چاقی در واقع اصلاح طبع است. که در نتیجه همین اصلاح طب، بیماریهای همراه چاقی و بیماریهای زمینه ای هم تا حدود خیلی زیادی اصلاح میشود.
از نظر طب سنتی، برای درمان چاقی ابتدا هرکسی باید طبع خود را بشناسد و غلبه طبعی خود را نیز دریابد تا بتواند غذاخوردن، ورزش کردن و مسائل دیگر را برای خود تنظیم کند.
در ادامه این مقاله با بررسی علل چاقی، 17 روش درمان چاقی با طب سنتی را به شمعرفی خواهیم کرد تا با اصلاح طبع و مزاج خود به سایز و وزن دلخواه خود دست پیدا کنید.
پیشنهاد مطالعه: سریع ترین روش از بین بردن چربی شکمی
علل چاقی از نظر طب سنتی
به طور کلی عواملی که باعث چاقی میشوند بسیار متفاوت و وسیع هستند. عوامل هورمونی مثل کم کاری تیروئید، اختلالات غده فوق کلیه، اختلالات هورمونی زنان و … باعث چاقی میشوند. مشکلات روانی مثل پرخوری عصبی و پراشتهایی استرسی ، افسردگی، خستگی مزمن و … باعث افزایش وزن میشوند. مشکلات متابولیک مثل اختلال در جذب چربی در دستگاه گوارش و اختلالات کبدی به خصوص کبد چرب ، دیابت و …. باعث وزن بالا میشوند. همچنین اضافه وزن و چاقی شکمی به عوامل ارثی و ژنتیک هم نسبت داده شده اند.
از طرفی گاهی کمبود ویتامین و املاح ، کم خونی و آلرژیهای غذایی هم باعث اضافه وزن و هم باعث مقاومت به درمان چاقی هستند. همچنین بی تحرکی ، استرس حین غذاخوردن، عادات نامناسب تغذیهای و اعتیاد به غذاهای خاص میتوانند منجر به افزایش وزن و افزایش سایز شوند.
اما کارشناسان طب سنتی معتقد هستند به هم ریختن تعادل در عناصر یا اخلاط چهارگانه بدن یعنی بلغم، دم، صفرا و سودا میتواند موجب تغییر سایز طولی یا عرضی اشخاص شود. اما در بررسی جزیی تر در خصوص چاقی باید گفت هر عاملی که تری و رطوبت را در بدن زیاد کند، چاقی محسوب میشود. حالا این تری میتواند از طریق زیاد شدن گوشت در بدن باشد که به آن چاقی از نوع لحمی میگویند و یا میتواند از طریق افزایش بافت چربی باشد که به آن چاقی از نوع شحمی میگویند. افراد دموی چاقیشان از نوع لحمی است و افراد بلغمی چاقیشان از نوع شحمی است.
طبیعت بدن افراد بلغمی و دموی طوری است که هیچ وقت نمیتوانند طعم لاغر شدن را بچشند و اگر میخواهند وزنشان بالا نرود همیشه باید در رژیم غذایی باشند. شنیدهاید که بعضی از افراد می گویند ما استعداد چاق شدن داریم و آب هم بخوریم چاق میشویم. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که حرف این افراد را به سخره گرفته باشید و همه دلیل چاق بودنشان را به خورد و خوراک زیادشان ربط بدهید، اما از نگاه طب سنتی این حرف در مورد آدمهای بلغمی و دموی درست است. این افراد تری و رطوبت بدنشان بسیار زیاد است. فقط کافی است یک هفته هر چه دلشان میخواهد به مقدار معمولی بخورند، به سرعت چند کیلو وزن اضافه میکنند. البته اینطور نیست که آدمهای بلغمی و دموی همیشه چاق میمانند بلکه منظور این است که طبیعت بدنشان میل به چاقی دارد. این افراد وزن کم میکنند اما هیچ وقت لاغر لاغر نمیشوند و باید طوری برنامه غذاییشان را ترتیب دهند که بدنشان روی فرم باقی بماند و زیادی چاق نشوند.
به نقل از یکی از متخصصان طب سنتی ، استرس، عصبی شدن و افسرده بودن باعث افزایش ماده سودا میشود و در بدن افراد بلغمی اتفاقاتی را رقم می زند. افزایش سودا در بدن تحریک قوه جاذبه معده یعنی افزایش اشتها را به دنبال دارد و باعث میشود معده مادهای را ترشح کند که در فرد احساس سیری را از بین میبرد. افرادی که این اتفاق برایشان پیش میآید نمیتوانند خودشان را در خوردن کنترل کنند و هر چقدر میخورند سیر نمیشوند و در اصطلاح طب سنتی دچار جوء الکعب میشوند. برای درمانشان هم باید غصه و استرس را از بدنشان دور کند و در مرحله بعدی برای از بین بردن این سودای اضافی از گیاهان دارویی مثل دمنوش اسطوخودوس استفاده کنند.
پیشنهاد مطالعه: مزوتراپی لاغری
علت اهمیت درمان چاقی
چاقی مجموعه زیادی از اختلالات مکانیکال و ساختاری، مشکلات متابولیک، عصبی، روانی، قلبی-عروقی را ایجاد میکند. افزایش ابتلا به دیابت ، چربی خون، انسداد عروق، سکته قلبی و سکته مغزی، واریس، کبد چرب، تخمدان پلی کیستیک، کاهش میل جنسی، مقاربت دردناک، ناباروری در زنان و مردان، واریکوسل، آرتروز زانو و آرتروز لگن، آرتروز گردن و کتف، دیسک کمر و گردن، تنگی کانال نخاعی، سیاتیک، خارپاشنه، افزایش ابتلا به اضطراب و افسردگی، خستگی مزمن، تنگی نفس، تعریق بیش از حد، افزایش ابتلا به مشکلات عفونی مثل کرونا، افزایش ابتلا به آلزایمر و دمانس برخی از عوارض مهم ابتلا به چاقی هستند.
بنابراین درمان چاقی به عنوان عامل بسیاری از بیماریهای دیگر اهمیت دوچندان پیدا کرده است.
همچنین تناسب اندام در مبحث زیبایی اهمیت فراوانی دارد. افتادگی شکم و پشت، ظاهر نازیبای لباس مورد استفاده توسط افراد چاق، عدم تناسب بالا تنه با پایین تنه، وجود ترکهای فراوان پوستی به علت چاق و لاغر شدنهای مکرر، مشکلات خانوادگی ناشی از عدم رضایت زوجین از ظاهر یکدیگر، عدم توانایی برقراری رابطه جنسی مناسب و موثر، افزایش استرس ناشی از حضور در اجتماع برای یک شخص چاق و …. از جمله مشکلاتی است که به علت جنبه زیبایی چاقی ایجاد می شود.
تمامی این نکاتی که به آنها اشاره کردیم، باعث ابداع روشهای مختلف درمان چاقی عمومی و چاقی موضعی، انواع دستگاههای لاغری، لیزردرمانی، انواع رژیم غذایی، رژیمهای طب سنتی برای درمان چاقی، استفاده از ماساژ لاغری، روشهای لیفت بدن، داروهای گیاهی لاغری، داروهای شیمیایی، مداخلات روانشناسی و روانپزشکی و …. شده است. که در این مقاله ما سعی داریم روش های درمان چاقی با طب سنتی را مورد بررسی قرار دهیم.
درمان چاقی با طب سنتی
در طب سنتی برای درمان چاقی ابتدا باید علت آن شناسایی شود. نداشتن تحرک، زندگی کارمندی، وعده های غذایی ناسالم، مصرف نامناسب غذا در زمان های مختلف، ریزه خواری و البته عوامل ژنتیکی، در بروز چاقی در افراد نقش دارند.
همانطور که اشاره کردیم هرروزه روش های متفاوتی برای درمان چاقی از سوی پزشکان و متخصصان این حوزه معرفی و ارائه میشوند. اما باید دقت داشته باشید که داشتن رژیم های غذایی سخت و انتخاب روش نامناسب می تواند آسیب های زیادی وارد کند؛ که از جمله آنها کمبود ویتامین، ریزش مو و مشکلات پوست است.
در برخی از توصیه ها برای درمان چاقی طب سنتی آمده است که غذاهای تازه، سبزیجات تازه، مصرف گوشت ماهی، خوراک های آب پز و برخی دمنوش ها نظیر دمنوش برگ سنا و گل محمدی توصیه شده است؛ استفاده از گیاهان دارویی در طب سنتی برای رفع چاقی متناسب با طبع افراد توصیه میشود.
درمان چاقی با طب سنتی ممکن است کمی طول بکشد و نیاز به داشتن صبر و حوصله است. زیرا در طب سنتی اساس درمان بر شناخت مزاج کلی افراد و شرایط بدنی منحصر به فرد آنها است و اصلاح طبع و مزاج نیازمند زمان است.
براساس مزاج در طب سنتی افراد مختلف به چهار گروه تقسیم میشوند:
گرم و تر (دموی)
سرد و تر (بلغمی)
سرد و خشک (سوداوی)
گرم و خشک (صفراوی)
پس از اینکه مزاج و طبع کلی بدن شما توسط متخصص طب سنتی تشخیص داده شد، حالا به شما گفته میشود که تا چه میزان در معرض انباشت چربی و اضافه وزن قرار دارید.دو گروه اول جزو افراد دارای چربی در شکم و پهلو و چاق هستند و دو گروه دوم جزو افراد لاغر اندام هستند.اما افراد دارای مزاج سرد و تر (بلغمی) افراد چاق همراه با چربی در قسمتهای شکم و پهلو بوده و افراد گرم و تر (دموی) افراد چاق همراه با عضله هستند.بنابراین درمان چاقی شکم و پهلو بیشتر مورد توجه افراد دارای مزاج سرد و تر (بلغمی) است. داشتن موهای لخت و کم پشت، خونسرد بودن و میل به سستی و تمایل بیشتر به خواب و تنبلی از دیگر خصوصیات افراد دارای مزاج سرد و تر (بلغمی) است.
اگر بدن یک دموی مزاج از حالت تعادل خارج شد و گرفتار چاقی شد باید خوردن آب یخ را ترک کند، بین غذا آب نخورد و تا حد امکان یک تا دو ساعت بعد از غذا آب بنوشد. از خوردن مواد غذایی با طبیعت سرد و تر خودداری کند. روزانه ورزش نیمه سنگین انجام دهد. یک شب در میان به مدت 40 شب و هر بار نیم ساعت روی شکم خود را بادکش کند. هر شب روی شکم خود را با روغن سیاه دانه روغن مالی کند. از روغنهای گرم مثل روغن کنجد و زیتون استفاده کند. البته بهترین زمان برای کاهش وزن در افراد با مزاج دموی در فصل پاییز و زمستان است. به این دلیل که در این دو فصل میلشان به خوراکیهای سرد کمتر است.
اگر بلغمی هستید و از قضا گرفتار چاقی، این را بدانید که نمیتوانید مزاج خود را تغییر دهید. تنها کاری که باید انجام دهید این است که از مواد غذایی که مخالف طبعتان است استفاده کنید یعنی خوراکیهایی را بخورید که طبیعتی گرم و خشک دارند.
فرد بلغمی چاق برای لاغر شدن باید به این نکات توجه کند، به مدت 40 روز، روزی یک پیاله کوچک ارده با شیره بخورید. چند گیاه به نام های زنیان، سیاه دانه نیم کوب، آویشن، مصطکی را با عسل مخلوط کرده و صبح ناشتا و شب موقع خواب یک قاشق مرباخوری از آن بخورید. البته افرادی که خیلی چاق هستند میتوانند این ترکیب را نیم ساعت قبل از نهار و شام هم بخورند. از خوردن خوراکیهای با طبیعت سرد و تر به شدت پرهیز کنید. یک شب در میان به مدت 40 شب کتف و شکمتان را بادکش کنید. روغن سیاه دانه را روی شکم و کمرتان بمالید. کندر ضد بلغم است و از افزایش آن در بدن جلوگیری میکند. سعی کنید هر روز کندر بخورید.
15 روش درمان چاقی با طب سنتی
اگر بدنیال درمان چاقی با طب سنتی هستید باید بدانید که هر کسی باتوجّه به طبع خویش، سن، جنس، میزان فعّالیت بدنی، فصل و عادت خویش باید عمل کند و بهتر است جهت شناخت درس طبع خود و انتخاب روش مناسب حتما با یک کارشناس مشورت کنید.
- اصلاح شیوه غذا خوردن
کارشناسان این حوزه میگویند بهتر است افراد از شیوه های صحیح غذا خوردن شروع کنند تا بتوانند اضافه وزن خود را کنترل کرده و به سمت غذاخوردن صحیح حرکت کنند. طب سنتی می گوید وعده های صبحانه، ناهار و شام هر یک در ساعت خاص خود باید مصرف شود و مصرف میان وعده ها با مواد مغذی و دارای ویتامین کافی برای بدن توصیه شده است.
طب سنتی معتقد است وعده صبحانه و شام به تنهایی میتوانند انرژی مورد نیاز ما را تامین کنند؛ لذا توصیه میشود که سعی کنید به تدریج نهار را نصف کنید و بعد حذف کنید و به جای آن شام را زودتر بخورید، اصلا وعده شام را حذف نکنید زیرا مهمترین وعده غذایی است. اگر احساس ضعف کردید میتوانید در فاصله صبحانه تا شام اندکی عسل بخورید.
همچنین جهت درمان چاقی به این نکات توجه کنید:
- از ریزه خواری جلوگیری کنید.
- هیچ وقت وعده های غذایی خود را با استرس و اضطراب نخورید.
- لقمه های غذایی خود را کامل بجوید، به این ترتیب غذا بهتر در معده هضم می شود.
- فلفل مصرف کنید.
غذاهایی مانند فلفل دلمهای، فلفل قرمز و فلفل سیاه مخصوصا فلفل های تند باید به غذای شما اضافه شوند، زیرا این امر باعث افزایش متابولیسم بدن میشود که به سوزاندن چربیهای شکم و پهلو کمک میکند. زیرا فلفل تند حاوی کامپسایسین است که می تواند سوخت و ساز بدن را افزایش دهد و به سوزاندن تعداد بیشتری کالری کمک کند.
پیشنهاد مطالعه: رفع افتادگی پوست بعد از لاغری
- مقدار زیادی آب بنوشید.
تمام کاری که شما باید انجام دهید این است که فقط حداقل هشت لیوان آب در روز بنوشید.این به شما کمک می کند تا انرژی، طراوت و شادابی بیشتر و بهتری داشته باشید.
نوشیدن آب بهترین روش طبیعی برای از بین بردن چربی شکم و پهلو است و سموم بد بدن را دفع و اشتهای شما را کاهش میدهد
- دارچین را به ظرف غذای خود اضافه کنید.
دارچین یک ادویه معطر است که فواید زیادی برای سلامتی مانند کاهش کلسترول دارد و دارای خواص ضد التهابی است.
برخی تحقیقات حتی نشان داده اند که دارچین می تواند باعث کاهش وزن شود. دارچین به ویژه در تثبیت قند خون مؤثر است که می تواند به کاهش اشتها و گرسنگی کمک کند.
- زنجبیل مصرف کنید.
زنجبیل یکی از بهترین روش های درمان چاقی در طب سنتی محسوب می شود. زنجبیل ممکن است با افزایش متابولیسم و چربی سوزی، ضمن کاهش همزمان جذب چربی و اشتها، به کاهش وزن کمک کند.
- از سرکه سیب استفاده کنید.
برای درمان چاقی شکم و پهلو با طب سنتی، استفاده از سرکه سیب توصیه شده است. این ماده غذایی سالم دارای فواید زیادی از جمله کاهش سطح کلسترول و قند خون است.
سرکه سیب اشتها را مهار و از پرخوری جلوگیری میکند. تنها کاری که باید انجام دهید این است که یک فنجان سرکه سیب به مقداری آب اضافه کنید و آن را بنوشید.
- از زیره در غذاهای خود استفاده کنید.
زیره ادویه ای است که از دانه های خشک و زیرزمینی گیاه گلدار از خانواده جعفری تهیه شده است. این گیاه دارای فوایدی از جمله پتانسیل تسریع در کاهش وزن و چربی سوزی است.
- چای سبز مصرف کنید.
چای سالم از برگهای چای تخمیر نشده حاوی مقادیر زیادی آنتی اکسیدان به نام پلی فنول ساخته شده است که میتواند به کاهش وزن کمک کند. با مصرف روزانه 3 تا 4 فنجان چای سبز میتوانید تغییرات را مشاهده کنید.
- از روغن نارگیل برای پخت و پز استفاده کنید.
روغن نارگیل حاوی اسیدهای چرب است که تاثیر مثبتی روی بدن شما دارد.این اسید چرب به کاهش چربی شکم و پهلو کمک میکند و بدن شما از آن به عنوان منبع انرژی استفاده میکند. بهترین قسمت در مورد پخت و پز با روغن نارگیل گرمازایی بودن آن است،به این معنی که باعث افزایش دمای بدن و کمک به سوزاندن چربیهای شکم و پهلو میشود.
- از روغن ماهی برای پخت و پز استفاده کنید.
روغن ماهی حاوی اسیدهای چرب امگا 3 و DHA است که از بسیاری جهات میتواند برای سلامتی شما مفید باشد. روغن ماهی سطح کلسترول شما را کنترل و روحیه تان را تقویت و به تقویت استخوانها کمک میکند، همچنین به تجزیه چربیهای پهلوها کمک میکند، که به آن چربی شکم نیز گفته میشود.
پیشنهاد مطالعه: آنالیز بدن با دستگاه اینبادی
- سیر مصرف کنید.
سیر فشار خون را کاهش میدهد و سیستم ایمنی بدن شما را تقویت میکند. این گیاه با جلوگیری از تبدیل سلولهای چربی به چربی واقعی به کاهش وزن کمک میکند.
میتوانید مقداری سیر به غذای خود اضافه کنید یا فقط آن را به شکل خام مصرف کنید.با این حال توصیه میشود سیر را به شکل خام مصرف کنید تا بهترین نتیجه را از آن بگیرید.
- ماست را مصرف کنید.
ماست قند کمی دارد و گاهی اوقات حتی قند اضافی ندارد و این میتواند با چربی شکم مقابله کند. تنها کاری که باید انجام دهید این است که هر روز کمی ماست به غذای خود اضافه کنید و این به شما کمک میکند تا با چربیهای شکم مقابله کنید. مصرف روزانه ماست شما را از عدم تحمل لاکتوز، یبوست، سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، سرطان روده بزرگ و انواع دیگر آلرژی محافظت میکند.
- سالاد کاهو نخورید.
سالاد کاهو پایه اصلی رژیم های لاغری است. اما طب سنتی معتقد است این سالاد برای افرادی که چاقی شان از نوع بلغمی هست هیچ فایده ای ندارد. چون کاهو طبیعتی سرد و تر دارد و مزاج بلغم هم سرد و تر است و در نتیجه مصرف کاهو در این افراد باعث افزایش رطوبت و چاقی میشود.
- جعفری را به مقدار زیاد بخورید.
جعفری فواید زیادی برای سلامتی دارد مانند جلوگیری از اسهال، کمک به هضم خوب و تنظیم چرخه قاعدگی، همچنین باعث سوزاندن کالری در بدن شما میشود و این بدان معنی است که در صورت مصرف جعفری وزن شما خیلی زیاد نمیشود.
جعفری یک مکمل طبیعی است که گرسنگی شما را مهار کرده و از چاقی شما جلوگیری میکند.
- طب سوزنی
طب سوزنی یکی از راهکارهای توصیه شده در طب سنتی است. از نظر طب سنتی چینی، افزایش وزن ناشی از عدم تعادل بدن است. این تعادل، میتواند ناشی از سوء عملکرد ارگانهایی چون کبد، طحال، کلیه، غده تیروئید و سیستم غدد درون ریز باشد.
بنابراین، برای کاهش وزن، درمانهای طب سوزنی معمولا این نواحی از بدن را هدف قرار میدهند. گوش منطقه دیگری است که پزشکان طب سوزنی برای کاهش وزن هدف قرار میدهند. اعتقاد بر این است که با دستکاری نقاط روی گوش، ولع مصرف غذا قابل کنترل است.
- خواب کافی داشته باشید.
کمبود خواب میتواند منجر به مرگ شود. به خاطر داشته باشید که زود خوابیدن و زود بیدار شدن باعث سلامتی و شادابی شما میشود و از تجمع چربی شکم و پهلو جلوگیری کند. و از جمله روش های درمان چاقی با طب سنتی محسوب می شود.
- به طور منظم ورزش کنید.
ورزش منظم میتواند شما را از بسیاری از ابتلا به بیماریهای مختلف نجات دهد. با ورزش و رعایت رژیم غذایی سالم نه تنها به تناسب اندام میرسید، بلکه از بیمار شدن خود جلوگیری میکنید.
ورزش باید مداوم و مستمر باشد و به حدّی برسد که رنگ چهره به سمت سرخی برود و ضربان قلب و تنفّس افزایش یافته و تعریق صورت بگیرد.